• Blog

Çeviri Kontrolü Nasıl Yapılır?

berk geyikoğlu

22 Oct 2022

Çeviri kontrolü, birbirinden farklı diller içerisinde dahilinde uyarlanması ve bu uyarlanma sonucu çeşitli yöntemler ile denetim altına alınma sürecidir. Çeviri kontrolü; alanında uzman, yetkin ve profesyonel dil çevirmenleri tarafından ele alınır. Aynı zamanda ortaya çıkarılan çeviri işleminin kontrolü ve denetim altına alınması da gereklidir. Alanında yetkin ve uzman bir çevirmen dahi olsa birtakım durumların gözden kaçırılma nüansından ötürü çeşitli çeviri kontrolleri ile istenmeyen oluşabilecek muhtemel durumların önüne geçilebilir.

Dünyada çok eski tarihsel kökene ait olan dilleri ve buna bağlı olarak ortaya çıkan dil ya da kültür yapıları vardır. Her dilin, kültürün çeşitli o bölgeye özgün anlatım şekilleri yer almaktadır. Atasözleri, deyimler, aforizmalar şeklinde de kendini gösterebilen bu dil, kültür yapısı o yörenin sokak ağzı ile de farklılık gösterebilir.

Çeviriyi ele alan bir kişinin ufak bir hatası sonucu, çevirisi yapılan belgenin, metnin, kitabın ya da haberin içeriği baştan aşağı değişebilir. Her dil yapısının çeşitli kültürel değerler ölçüsünde ortaya çıktığı ve dil çeviri işlemi için de bu gerekli kültürel yapılara hakim olmak, kontrollerini sağlamak çok önemlidir.

Bir çeşit yerelleştirme faaliyeti de olarak yorumlanabilen çeviri kontrolü, çevirisi yapılan dilin gelenek, görenek yapısı dahilinde ele alınmalıdır. Çevirisi yapılan metnin, belgenin, verinin, kitabın, haberin denetimi, kontrolü bir diğer uzman kişi tarafından gerekli olan ince yerler yapısına uygun olarak incelenir. Çeviriyi ele alan kişinin de çevirinin kontrolünü sağlayan kişinin de çevrilecek dilin ana yapısını ve kültürel özelliklerini tam anlamı ile benimsemiş olması gerekir.

Çeviri Kontrolü Neden Önemlidir?

İnsanlar okudukları metnin, kitabın, belgenin, haberin ya da raporun içerik olarak akıcı, yormayan, sürükleyici, yalın, doğal, ön görülebilir ve sade olmasını ister. Kendi dillerinin kültürel yapısına uygun olarak benimseyip bu kültürel yapıyı da sade, yalın, doğal ve anlaşılır bir şekilde ele almak ister.

Çeviri esnasında oluşabilecek her türlü bir anlatı eksikliği, kavram yanlışları ve anlam kaymaları bir çeviri durumunda yer almaması gereken telafisi olmayan hususlardır. Her dilin kendisine ait terminolojisi olduğu için olası bir yanlışı tespit etmek ve önüne geçmek son derece önemlidir.

Her ne kadar çevirisi yapılacak dilin terminolojisine hakim olunsa da ana kitlenin dilindeki kültür yapısına, gelenek göreneklerine, hayat standartlarına ve bakış açısına da hakim olunmalıdır. Çeviri kontrolü yapılmaması durumunda oluşabilecek potansiyel hatalar büyük bir soruna ortam hazırlar. İstenilen ana kitleye ulaşsa da anlam kaymalarından ötürü oldukça geniş çaplı sorunlar yaşar. Günümüzde İngilizce tercüme hizmeti her zaman yoğun rağbet görür.

Çeviri Kontrolü Yaparken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Çeviri yapmak; bir kitabın, resmi belgenin ya da metnin sağlıklı bir şekilde ele alınması şeklinde tanımlanır. Bu durum, aslında son derece kritiktir. Web site çevirisi hizmeti; işlemi her ne kadar alanında uzman, yetkin kişilerce ele alınsa da ister istemez hatalar ile karşı karşıya gelebilir. Bu noktada yapılması gereken şey uzman kişilerce ortaya çıkarılan çeviriyi, bir başka yetkin uzman kişi vasıtası ile kontrol edilmesidir. 

Bu çeviri kontrolü ile oluşabilecek her türlü anlam kaymasının, sözcük dil hatalarının önüne geçilir. Çeviri kontrolü esnasında yapılması gerekenler; 

•   Doğru terminolojik yapılarını ele almak,

•   Çeviri yapılacak dilin kültürel yapısına hakim olmak,

•   Çeviri yapılacak dilin kendi yöresine ait olan yaşam tarz, standartları hakkında bilgi sahibi olmak,

•   Çeviri yapılacak dilin atasözleri, deyimler ya da aforizmalar gibi anlatılarına sahip olmak gibi etkenler olarak sıralanabilir.

Çeviri Kontrolü Avantajları Nelerdir?

Çeviri kontrolü işlemi ele alınırken çevirisi yapılacak dilin özelliklerine sahip olmak gerekir. Her ne kadar uzman kişilerce ele alınsa da yine de başka bir yetkin uzman kişi tarafından çeviri kontrolü sağlanması son derece faydalı olur.

Çeviri kontrolü öncesinde oluşabilecek potansiyel hatalar çeviri kontrolü sayesinde önlenebilir. Olası bir çeviri yanlışı istenmeyen büyük çaplı problemlere sebep olacağından ötürü, istenilen hedef kitle çerçevesinde pek hoş karşılanmayabilir. İstenilen ana hedef kitleye başarılı bir ulaşım ancak güçlü bir çeviri ve güçlü bir çeviri için ele alınması gereken çeviri kontrolü etrafında meydana gelir.